Хүн ба амьдрал

Thursday, September 24, 2009
Эрхэм таньтай энэ бичлэгээрээ уулзаж байгаадаа баяртай байна. Өнөөдөр би интернэтээр тэнэж байгаад өөрийнхөө байнга ордог нэг сайтан дээр дараахь хоёр бичлэг тавигдсан байхыг олж үзээд өөрийн блог дээрээ тавихаар шийдлээ.

Яагаад ч юм энэ зохиомжилсон бичлэг надад их таалагдсан юм. Хүн та утга учиртай амьдарна гэдэг юу болох талаар бодож үзсэн үү, бид юуны төлөө амьдарч байгаа юм, амьдралын утга учир, хүн байхын мөн чанарыг хөөрхөн харуулчихсан санагдлаа. Нээрээ бодоод байхад бид жаахан анзааргагүй зүйл дээр л алдаа гаргаж, хэн нэгнийг гомдоож, бас өөрийнхөө ч, өрөөлийн ч аз жаргалыг үгүй хийх нь хүмүүний амьдралд элбэг байх юм.

Нэгэн бичлэг дээрээр уншиж байсан "Хүн амьдархын тулд иддэг үү, Идэхийн тулд амьдардаг уу" гэсэн асуултанд хэн нэгэн ингэж хариулсан байсан. "Бид бүхэн биеэнд муу гэдгийг нь мэдсээр байж дуртай юмаа авч иддэг байдлаас харвал Идэхийн тулд амьдарч байгаа юм шиг, харин биеэнд сайн гэдгийг нь мэддэг гэхдээ дургуй байсан ч авч идэж байгаа бол та амьдрахын тулд иддэг болж таарах нь ...." гэсэн нэгэн залуугийн хариулт байна. Хэ хэ хэ.

Та бүхэн юу гэж бодож байна. Миний бодлоор бол Хүн юуны төлөө амьдрах ёстой вэ? гэсэн асуултийг эхлээд тавимаар санагдаад байдаг юм. Харин уг асуултанд "Ямар нэгэн утга учиртай зүйлд тэмүүлж, түүнд хүрэхийн тулд л амьдарна гэж хариулна. Утга учиртай зүйлд хүрэхийн тулд хүнд хэрэгцээ шаардлага, амин тэжээл, хөдөлгөгч хүч хэрэгтэй, тэр бүхнээ хүн хөдлөх бүрдээ бий болгож байдаг байх. Харин идэх бол утга учрын илэрхийлэл биш гэж бодож байна. Тиймээс л хүн утга учир хэмээгч бодит бус ч гэсэн бодитой байдаг зүйлийг бий болгож түүгээрээ амьдарч байгаа гэж боддог.

За за олон зүйл нуршилгүй нөгөө 2 бичлэгээ тавилаа. та үзээд нэгийг бодно гэдэгт итгэлтэй байна.





Миний бодрол

Tuesday, September 8, 2009
Өнөөдөр амраад би хийх юмгүй л гиеүрэн сууна. Уул нь ч хийх юм бий л дээ. Англи хэл сурна гэдэг нэг том ажил байгаа ч заримдаа залхуу хүрээд хиймээргүй санагдаад байх юм. Тэгээд л үүнийг бичиж байна. Хоол хийхээс залхууран бэлэн гоймон идээд л суужина даа. Би ер нь их залхуу хүн. Амралтын өдрөөр зүгээр л, зүгээр л баймаар байдгийн. Тэгээд интернэтээр элдэв дээдийн зүйл сонирхож уншиж яваад нэг чухал өгүүлбэр олж уншсандаа их урамшиж энд бичихээр шийдэв. 

"Нэг хаалга хаагдахад дараагийнх нь онгойдог. Гэвч бид хаагдсан хаалгаа л гунигтайгаар удаан харсаар шинээр нээгдсэн хаалгаа олж хардаггүй." гэсэн энэ мэргэн сургаалийг бодохоор л үнэн. Хүн, хүн өдөр бүр янз бүрийн л хаалгаар орж гарч байдаг. Хүмүүсийн амьдралд өдөр бүр сонголт байдаг бөгөөд сонголт бүр нэг хаалганд байдаг. Та ямар хаалгийг сонгож орно шинэ бүхэн чиний эргэн тойронд өрнөнө гээд боддоо. Хүн амьдралд алддаг үе зөндөө байдаг гэдэгтэй та санал нийлэх байх. Харин алдах бүр таны өмнө нэг хаалга хаагдаж байдаг бол алдаагаа засаа гээд дахин нэг хаалга шинээр хаа нэгтэй нээгдэж байдаг гэсэн ойлглт юмуу даа. Та тэр хаалгийг олоод гараад явчуул харанхуй дунд хаачихаа мэдэхгүй төөрөхгүй гэрэл гэгээ өөд итгэл төгс алхана гэж боджийно.


Гэрээ санахуй

Оройжин сууж өглөө болохыг хүлээнэ гэдэг яасан удаан юм. Гэрийнхэнтэй ярих гэж, тэднийгээ харах гэж хүлээж суухдаа юу эсийг хийхэв. Шинээр блог нээж хөтөлж байна, дарсан зургуудаа харж хааяа баясан суух би гэдэг хүн гэрээ санасан бололтой. Миний зураг дардаг гэж юу байхав. Гэсэн хэдий ч би зураг дарах дуртайг хэлэх үү өөрөө ч мэдэхгүй өөрийнхөө дарсан гэрэл зургуудийг хараад суухнэээ өөрөөсөө ухаарал олох шиг болдогийг хэлээд яахав.

Төд удалгүй гэрийнхэн маань ороод ирлээ. Хүү маань дуу нь чангараастай ааваа ааваа та байна уу гээд л хашхирах нь холгүй дуутай шуутайхан орж ирлээ шүү. Тэднийгээ ийн хөөрцөглөн орж ирэхэд сэтгэл хөдлөөд өөрийн эрхгүй харимаар болох юм. Хүү маань их том болжээ. Цэцэрлэгтээ орчихсон анги нь маш их таалагдаж байгаа гэнэ. Тэгтэл хүү минь ааваа би одоогоор найзтай болоогүй байгаа, тэгэхдээ манай анги аавын ажилтай ойрхон ш дээ. Би таньтай хамт цэцэрлэгрүүгээ явмаар л байна хэмээн надтай ярих хүүгээ хараад хүүтэйгээ хөтлөлцөн өглөөд хамт ажилдаа явах тэр сайхан дүр зургийг сэтгэлдээ буулган хүүгээ улам ч ихээр санав.

Харин охин маань бүүр ч том болчихсон "Аабаа" гэж хэлж чадаж байгааг нь сонсоод миний сэтгэл улам бүр хөдлөөд явчив. Миний охин бас ганцаараа зогсож чаддаг болсон, юм түшээд л явж чаддаг болсон байх юм. Намайг тэднийгээ орхиод гарахад дөнгөж л сууж эхэлж байсан охиноо хараад би ийм сайхан хүүхдүүд төрүүлж өгсөн эхнэртэй улам хайр хүрч түүнийгээ эрхлүүлмээр, энхрийлмээр, тэвэрмээр, үнсмээр хайртай гэж чангаар хэлмээр санагдсаныг нуух юун. Миний эхнэр үнэхээр сайхан бүсгүй, тэр гэр бүлээ гэсэн ганцхан хүсэл зорилготой, гэгээхэн, эмзэгхэн эгэл жирийн хайр татам бүсгүй. Анх би ажилд орчихоод хоёрхон хонож байхад нэг годгонсон жаахан охин шинээр ажилд орлоо. Тэр миний хажууд суугаад юм хийнэ. Би бас ч гэж ороод хоёр хонож байгаа юм гэсэн дээ түүнд ингэдэг юм, тэгдэг юм гээд л хичээл зааж байснаа санадаг юм. Тэр үед эхнэрийгээ миний насны хань болно гэдэгт зүүдлээгүй явжээ би. Одоо ч гэсэн эхнэрийн минь яг тэр өдөр инээмсэглээд зогсож байсан дүр зураг надад тодхон санагддаг. Тэр агшинд надад хайр ирсэн юм болов уу, ямар ч байсан би эхнэртээ ямар их хайртайгаа мэдэрч суух сайхан байна. Тэднийхээ шуугилдан байгааг харж сонсож суухад би өөрийгөө мэдэрдэг, тиймдээ ч амьдралд дурладаг.

Хүн сайхан ханьтай байна гэдэг, хайр татсан өхөөрдөм хөөрхөн үртэй байна гэдэг амьдралын аз жаргал, тийм ээ энэ л утга учир, харин тэдэнтэйгээ өнгөрөөх цаг хугацаа бүхэн ямар үнэ цэнэтэй гэдгийг би одоо л ухаарч тэдэнрүүгээ яарах сэтгэл намайг эзэмдэнэ.

Гэгээн алсад одохсон

Monday, September 7, 2009
Хөгжмийн зохиолч Шарав гуайн энэ аялгууд сонсохоор би нэг л бодлогширонгуй болчихдог, нэг л тайван их сайхан мэдрэмж төрдөг юм. Тэрээр энэ хөгжмөө зохиохдоо юу бодож байсныг мэдэхгүй ч магадгүй тэнгэрээр нисэж байсан байх түүний сэтгэл. Хөвөн хөвөн нисэхдээ тэрээр хүний амьдралын аз жаргалтай мөч бүхнийг мэдэрч, харж, биширч явсан байх. Хязгааргүй уудамд тэмүүлэх хүний их сэтгэлийн аялгуу нэг л намуухан зөөлөн урсгал мэт сэтгэлд чимэг нэмэн эгшиглэх нь юутай гайхалтай.

Хүсэл мөрөөдөл гэгээхэн, бас даруухан. Үүнийг сонссон хүмүүн зүрхээ чагнан сэтгэлээс гарах тэр уран яруу аялгуунд хөгжиж дотоод сэтгэлийн гэгээрлийг мэдрэх агшинд өөрийн амьдрал тохиолдох гэгээхэн бүхнийг эргэцүүлэн бодож бас түүнээс аз жаргалын сайхан мэдрэмжийг мэдрэх шиг болдог. Хөгжим яагаад ийм утга уянга төгс хүний сэтгэлийн илэрхийлэл болдогийг сайн мэдэхгүй ч хүмүүний дотоод сэтгэлээс урган гардаг болохоор тэр биз.

Аавдаа үнсүүлэн алсыг зорьсон минь, ээжийнхээ цагаан сүүнийхээ дээжийг өргөн хүүгээ алсад үдэх гэгээхэн дүр зураг ч харагдах шиг. Би энэ аяыг сонсохоор амьдралын их замд хөл тавихаас эхлэн өнөөг хүртэл явж ирэхэд болж өнгөрсөн гэгээхэн бас аз жаргалтай дурсамжуудаа уудлан уудлан эргүүлэн санадаг юм. Би гэгээн алсад одохсон нэг л тайван, нэг л намуухан, нэг л сайхан. Хөдөөгийн халтар жаахан банди шилбүүр унан гүйж, модоор машин хийж чирчихээд өдөржин шороон дээр өнхрөн наадаж, хүний өөрийнгүй нийлэн сахилгагүйтэн аав ээжийнхээ алган боовийг бишгүйдээ авсаж байсан бага насаа санахад юутай сайхан. Цаг хугацаа гэдэг өнгөрөх тусам туулсан амьдрал минь дурсамж болон үлдэх юмдаа. Гэгээн алсад байгаа юм бүхэн нэг л сэтгэлд ойрхон бас бүдэгхэн, хөнгөн уйтгар, жаахан сэтгэл хөдлөл, энэ бүхэн хүний сэтгэлийн гүнээс урган гарах гэгээхэн аялгуу. Тийм ээ алслан алслан одох миний амьдралд гэгээхэн, сайхан дурсамжууд дүүрэн...

Үнэ цэнэ

Sunday, September 6, 2009
Би юмыг маш их бодож бас эргэцүүлдэг хэрнээ огтхон ч цаасан дээр буулгаж байгаагүй байх юм. Энэ хорвоод би амьдарч л явна, амьдарсаар л өдий хүрсэн ч надад бодож, ойлгож, ухаарах зүйл зөндөө байх юм. Би өчигдөр интернэтээр тэнэж яваад нэгэн бичлэг олж уншлаа. Түүн дээр амьдралын үнэ цэнийн талаар бичсэн байсан. Амьдралын үнэ цэнэ... Гудамжинд гиеүрэн алхаж байхдаа энэ талаар бодож үзлээ. Гудамжаар ийш тийш хөлхөлдөн явах хүмүүсийг удаанаар ажиглаж суухдаа тэдгээр хүмүүс ямар нэгэн зүйлсийн төлөө энэ ертөнцөд тоос хөдөлгөн, юуны төлөө амьдарч байгаа талаар би бодлоо. Магадгүй идэх хоол, өмсөх хувцас, баярлах, хөөрөх мэдрэмж ч байж болох, зарим нэгэнд нь мөнгө хэрэгтэй, зарим нэгэнд нь үр хүүхэд, хань ижил хэрэгтэй, заримд нь сайхан гэр бүл, аз жаргал, үнэтэй машин, сайхан байшин юу эсийг тоолж барахав.

Тэднийг удаанаар ажиглан харвал бие биетэйгээ огтхон ч адилгүй. Тэд өөр өөрөөр инээж, тэд өөр өөрөөр алхах юм. Тэд өөр өөр хувцас өмсөж, өөр өөрийн гэсэн амьдралын төлөө явж байх шиг. Тэдний хувьд амьдралын үнэ цэнэ гэж юу юм бол гэсэн бодол миний толгойд эргэлдээстэй. Амьдрал гэдэг өөрөө маш баялаг гэж би боддийн. Харин тэр амьдралын их далайд сэлж явахдаа миний бие өөрийнхөө баялагийг олж авна гэдэг маань амьдралын үнэ цэнэ байх.

Би яг энэ мөчид эхнэр хүүхдүүдээ маш их санаж байна. Тэднийгээ хайрламаар бас эрхлүүлмээр, тэвэрмээр, хармаар байна. Тэдэнтэйгээ хамтдаа байхдаа би ямар их аз жаргалтай байснаа тэднээсээ холдсон хойноо л илүүтэй мэдэрлээ. Би эхнэрээ надад наалдан эрхэлж байгаа, хүүгээ сахилгагүйтэн энэ тэрүүгээр нэг орилон гүйж байгааг, охиноо ээжийнхээ мөөмнөөс тас зуурцан ход ход хэмээн инээж байгааг нь санаж үхэхнээ. Эд нар минь л миний амьдралын үнэ цэнэ. Намайг гэх хэн нэгэн миний амьдралд амьдарч, миний гэх хэн нэгэн миний ертөнцөд оршин байгаа цагт би утга учиртай байх болно. Би юуны төлөө хэрхэн амьдарч байгаагаа мэдэж байх нь миний амьдралын үнэ цэнэ. Миний амьдралын үнэ цэнэ, миний амьдралын утга учир.

Гена матар, Чебурашка хоёроо эргэн санахуй.

Thursday, September 3, 2009
Намайг хүүхэд байхад минь энэ хоёр миний дуртай хүүхэлдэйн киноны баатрууд байлаа. Одоо эргээд санахаар сайхан санагдаж байна шүү. Би нэгэн хүний блогийг уншиж байгаад энэ 2 баатрын талаар эргэн дурссан юм. Тэгээд тэр хоёрын өөрийн адил эргэн санаасай гэсэн үүднээс блогтоо дууг нь тавьлаа.

Тэр 2 баатрын талаар нэгэн онигоог бас та бүхэндээ хүргэж байна.

Чебурашка кино үзэх дон тусчихжээ. Тэгээд мөнгө л олдвол кино үзчихээд байж гэнэ. Сүүлдээ аргаа барсан Гена түүнд мөнгө өгөхөө больжээ. Тэгсэн нэг өдөр Чебурашка хэлж байна гэнэ.
-Гена надад 5 төгрөг өгөөч.
-Яахнав?
-Кинотеатрт үнэн тасархай кино ирсэн гэнэ үздэг юмуу гээ л ...
-Байхгүй ээ. Чи ер нь намайг банк гэж бодоо юу.
-За за. Ганц найз маань ингэж байгаа бол би хэнд ч хэрэггүй юм байна л даа. Амьд яваад ч яахав дээ.
-За за юун сүртэйн. Хүн тоглож байхад... Май энэ 5 төгрөг. Харин дахиж өгөхгүй шүү.

Ингээд зорьсондоо хүрсэн Чебурашка ч кинондоо явж, Гена матар түүнийг хүлээж байгаад тэсэлгүй унтаад өгчээ. Гэтэл шөнө дунд гэнэт өвөрт нь нэг юм ороод ирж гэнэ. Гена айгаад:

-Хэн бэ?
-Чемануэль байна.

Хэд хоногийн дараа дахиад л Чебурашка хэлж байна гэнэ.
-Гена, надад 5 төгрөг өгөөч.
-Яахнав?
-Кинотеатрт үнэн тасархай кино ирсэн гэнэ. Үздэг юм уу гээ л...
-Байхгүй, би ямар банк юм уу.
-За за. Ганц найз маань ингэж байгаа бол би хэнд ч хэрэггүй юм байна л даа. Амьд яваад ч яахав.
-За за, дандаа л ингэж байхын. ядаргаатай юм... Май энэ 5 цаас. Сүүлчийн удаа шүү.

Ингээд Чебурашка ч кинондоо явж, Гена матар түүнийг хүлээж байгаад бас л унтаад өгчээ. Гэтэл шөнө дунд гэнэтхэн хаалгыг нь эвдчих шахаад пижигнэтэл нь нүдэх чимээ гарч байна гэнэ. Гена айгаад:
-Хэн бэ?
-Чебурнатор байна.